คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) เปิดแถลงข่าวเด่นประจำสัปดาห์ครั้งที่ 6/2568 โดยหนึ่งในประเด็นสำคัญคือกรณี สายการบินแห่งหนึ่งปฏิเสธออกบัตรโดยสาร (boarding pass) ให้ผู้โดยสารข้ามเพศ ซึ่ง กสม. ชี้ชัดว่าเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชน พร้อมเสนอให้สำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทยเข้ามาดำเนินการเพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหาดังกล่าว

ถูกปฏิเสธเพราะ “คำนำหน้าชื่อ” ไม่ตรงรูปลักษณ์

เหตุการณ์เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 23 มีนาคม 2567 ณ ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ ผู้โดยสารข้ามเพศรายหนึ่ง ซึ่งเป็นชายข้ามเพศ ถูกปฏิเสธการออกบัตรโดยสารโดยสายการบินต่างชาติแห่งหนึ่ง โดยให้เหตุผลว่าคำนำหน้าชื่อ “นางสาว” ในหนังสือเดินทางไม่ตรงกับรูปลักษณ์ทางเพศ และอ้างว่าเจ้าหน้าที่ตรวจคนเข้าเมืองของสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์อาจไม่อนุญาตให้เดินทางเข้าประเทศ

แม้ในภายหลังผู้เสียหายจะได้รับค่าตั๋วคืนบางส่วน และสามารถเดินทางไปปลายทางด้วยสายการบินอื่นได้ แต่สัมภาระที่มีของสดได้รับความเสียหาย รวมถึงผู้เสียหายรู้สึกว่าถูกเลือกปฏิบัติและถูกลดทอนศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์

กสม. สรุปชัด ละเมิดสิทธิและเลือกปฏิบัติ

หลังพิจารณาข้อเท็จจริง กสม. เห็นว่า การกระทำของสายการบินเข้าข่ายเป็นการเลือกปฏิบัติโดยไม่เป็นธรรมด้วยเหตุแห่งเพศ ขัดต่อรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 ที่คุ้มครองสิทธิความเสมอภาค และกฎหมายเกี่ยวกับการเดินอากาศ ที่ระบุว่า การปฏิเสธผู้โดยสารต้องมีเหตุผลด้านความปลอดภัยที่ชัดเจน

นอกจากนี้ สายการบินไม่ได้แสดงหลักฐานเป็นลายลักษณ์อักษร จากหน่วยงานตรวจคนเข้าเมืองของสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ว่าผู้โดยสารจะถูกปฏิเสธเข้าเมือง ซึ่งเป็นข้อบกพร่องสำคัญ

ข้อเสนอแนะจาก กสม.

กสม. ได้เสนอแนวทางแก้ไขและป้องกันปัญหานี้ โดยแนะนำให้สายการบินปรับปรุงมาตรการเช็กอิน ให้พิจารณาตามรูปลักษณ์ที่ตรงกับภาพในหนังสือเดินทาง แทนการใช้คำนำหน้าชื่อเป็นเกณฑ์หลัก การปฏิเสธผู้โดยสารต้องมีหลักฐานเป็นลายลักษณ์อักษร จากหน่วยงานตรวจคนเข้าเมืองของประเทศปลายทาง ไม่ใช่เพียงแค่คำบอกกล่าว ให้สายการบินชดเชยเยียวยาผู้เสียหาย ครอบคลุมความเสียหายทั้งหมด รวมถึงค่าตั๋วโดยสาร สัมภาระที่เสียหาย และการแสดงความขอโทษ และเรียกร้องให้สำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทยออกแนวปฏิบัติชัดเจน และกำชับให้สายการบินปฏิบัติตามหลักสิทธิมนุษยชน

สิทธิเท่าเทียม #สายการบินต้องไม่เลือกปฏิบัติ #ข้ามเพศก็มีสิทธิเดินทาง