หลังเกิดกระแสในโลกโซเชียลเกี่ยวกับคดี อดีตพาณิชย์จังหวัดอุบลราชธานีและพวก ที่ถูกศาลอาญาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบภาค 3 พิพากษาจำคุกกว่า 130 ปี จากกรณีฮั้วประมูลโครงการภาครัฐถึง 26 สัญญา แต่ศาลกลับให้ “รอลงอาญา” จนเกิดเสียงวิพากษ์วิจารณ์ถึงมาตรฐานกระบวนการยุติธรรม
นายรัฐวิชญ์ อริยพัชญ์พล โฆษกศาลยุติธรรม ออกมาชี้แจงถึงเหตุผลของคำพิพากษา พร้อมอธิบายหลักเกณฑ์ที่ทำให้จำเลยรอดคุกได้
คดีนี้เกิดอะไรขึ้น? – “ฮั้ว” กันยังไงถึงโดน 130 ปี
คดีนี้เริ่มต้นจาก อัยการสูงสุด เป็นโจทก์ยื่นฟ้อง อดีตพาณิชย์จังหวัดอุบลฯ (จำเลยที่ 1) พร้อมกับ จำเลยที่ 2-10 ซึ่งเป็น เครือข่ายธุรกิจใกล้ชิด โดยถูกกล่าวหาว่า ตั้งห้างหุ้นส่วนจำกัดขึ้นมา สมยอมราคา ในการประมูลงานราชการ 26 สัญญา อีกทั้งห้างหุ้นส่วนดังกล่าว ไม่มีอุปกรณ์ ไม่มีทีมงาน ไม่มีศักยภาพจัดงานจริง มีการฮั้วประมูล งานจัดนิทรรศการ งานแสดงสินค้า งานประชาสัมพันธ์ ในสำนักงานพาณิชย์จังหวัดอุบลฯ และสุรินทร์ มีความผิดฐานใช้อำนาจเอื้อประโยชน์แก่ตนเอง (ป.ป.ช. 2561 มาตรา 172) ,ฮั้วประมูล (พ.ร.บ.ฮั้ว 2542) ,ปลอมแปลงเอกสาร-ฟอกเงิน และข้อหาอื่น ๆ ตาม ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 86, 91, 151, 152, 157
ศาลฯ ตัดสิน จำเลยที่ 1 โดนโทษจำคุก 130 ปี 78 เดือน ปรับ 2.65 ล้านบาทแต่ศาลลดโทษให้กึ่งหนึ่ง เพราะจำเลยรับสารภาพ คงเหลือ 65 ปี 39 เดือน ปรับ 1.33 ล้านบาท และสุดท้ายโทษจำคุกไม่เกิน 50 ปี ตามกฎหมาย
แล้วทำไม “รอลงอาญา” ได้? ศาลใช้หลักอะไรตัดสิน?
เหตุผลสำคัญที่ศาลให้รอลงอาญา คือจำเลยรับสารภาพ ศาลมองว่าเป็นประโยชน์ต่อกระบวนการยุติธรรม,จำเลยจ่ายเงินชดใช้ค่าเสียหาย 6.89 ล้านบาท คืนให้ราชการ,จำเลยมีพฤติการณ์สำนึกผิด และพยายามบรรเทาผลร้ายที่เกิดขึ้น,ไม่มีประวัติอาชญากรรม หรือพฤติกรรมร้ายแรงถึงขั้นต้องจำคุกจริง และคดีนี้แม้มีหลายกระทง แต่เมื่อแยกพิจารณา โทษจำคุกกระทงละ 2 ปี 7 เดือน 15 วัน ซึ่งไม่เกิน 5 ปี จึงเข้าข่ายรอลงอาญาได้ มีเงื่อนไขคุมประพฤติที่ศาลกำหนดรอลงอาญา 5 ปีคุมประพฤติ 3 ปี ต้องไปรายงานตัวทุก 3 เดือน ทำงานบริการสังคม 72 ชั่วโมง ห้ามกระทำผิดซ้ำ ไม่เช่นนั้นจะถูกเปลี่ยนโทษเป็นจำคุกทันที
รอลงอาญาไม่ได้แปลว่า “พ้นผิด”
โฆษกศาลยุติธรรมชี้แจงว่า การรอลงอาญาไม่ได้แปลว่าจำเลยพ้นผิด แต่เป็น ดุลพินิจของศาลที่พิจารณาจากปัจจัยรอบด้าน โดยกฎหมายอาญามาตรา 56 ระบุว่า ถ้าศาลเห็นว่าจำเลยมีโอกาสปรับปรุงตนเอง และไม่มีแนวโน้มทำผิดซ้ำ ศาลสามารถ รอการลงโทษได้ ซึ่งโทษที่ได้รับยังคงอยู่ แต่จำเลยจะไม่ต้องเข้าเรือนจำ หากปฏิบัติตามเงื่อนไขของศาล
ประเด็นร้อนที่สังคมตั้งคำถาม
“คดีใหญ่ขนาดนี้ ทำไมไม่ลงโทษจริง?” “แล้วคดีอื่น ๆ ที่รอลงอาญามีมาตรฐานเดียวกันหรือไม่?” เงินที่ชดใช้ 6.89 ล้าน เทียบกับมูลค่าการทุจริต สมเหตุสมผลหรือเปล่า?” ขณะที่โฆษกศาลยุติธรรม ชี้ว่าคดีนี้ยัง ไม่ถึงที่สุด อัยการสามารถอุทธรณ์ได้ ซึ่งตอนนี้มีการขยายเวลาอุทธรณ์ถึง 24 มีนาคม 2568
