อีกไม่กี่วันข้างหน้า การกู้ซากอาคารสำนักงานตรวจเงินแผ่นดิน (สตง.) ที่ถล่มลงมาอย่างน่าสลดในย่านจตุจักรจะเสร็จสิ้นลง เจ้าหน้าที่กู้ภัยทำงานต่อเนื่องมากว่าหนึ่งเดือน ท่ามกลางฝุ่นควัน เศษเหล็ก และเศษชีวิต
89 ร่าง…ถูกดึงออกมาจากใต้ซากปูนไร้ชีวิต
อีก 11 คน…ยังสูญหาย ไม่มีใครรู้จะเจอพวกเขาในสภาพใด
ไม่มีปาฏิหาริย์ ไม่มีฮีโร่ มีเพียงความเงียบงันและคำถาม
และในขณะที่ “ซากการก่อสร้างที่ไม่ได้มาตรฐาน” กำลังถูกขนย้ายออกจากพื้นที่
“ซากความจริง” ที่ซ่อนอยู่ใต้โครงการนี้ ยังไม่ถูกเปิดโปง
เพราะยิ่งรื้อ ยิ่งพบพิรุธ
ยิ่งขุด ยิ่งเจอกลไกที่สะท้อนความเหลวแหลกของระบบจัดซื้อจัดจ้าง…จากองค์กรที่ควรเป็นผู้ตรวจสอบคนอื่น
⸻
7 พิรุธ ที่ถ้าเป็นหน่วยงานอื่น สตง.อาจตรวจเองไปนานแล้ว
ข้อมูลจาก สส.แบงค์ ศุภณัฐ มีนชัยนันท์ จากพรรคประชาชน ระบุ 7 พิรุธ ตึกสตง. ไว้อย่างน่าสนใจ ดังนี้
- จ้างออกแบบ 2 รอบ สูญเงินกว่า 100 ล้าน
• ปี 2554 จ้างออกแบบตึกที่ จ.ปทุมฯ ไปแล้ว 25 ล้าน
• อ้างน้ำท่วม ย้ายมาจตุจักร จ้างใหม่อีก 75 ล้าน
—The Publisher : ไม่มีคำอธิบายว่าเหตุใดจึงทิ้งแบบเดิมโดยสิ้นเชิง
หน่วยงานอื่นทำแบบนี้อาจโดน สตง.เล่นงานเอง แต่เมื่อเป็นตัวเอง—ทุกอย่างกลับเงียบ
- ค่าออกแบบแพงขึ้น 3 เท่า ค่าก่อสร้างก็พุ่งตาม
• แบบแพงขึ้น = งบก่อสร้างก็เพิ่มตาม
• ตึก สตง. ใหม่ แพงกว่าเดิม 3 เท่าในเวลาเพียง 8 ปี
—The Publisher : บุคลากรเพิ่ม? ความจำเป็นสูงขึ้น? หรือมีอะไรแฝงอยู่ในงบประมาณ?
- ค่าเช่าที่ รฟท. 764 ล้าน – จ่ายฟรีไปแล้ว 255 ล้าน
• ตลอดสัญญา 15 ปี ต้องจ่ายถึง 764 ล้าน
• ความล่าช้าและแผ่นดินไหวทำให้ “จ่ายค่าเช่าเปล่า” ไปแล้วกว่าร้อยล้าน
—The Publisher : ใครต้องรับผิดชอบกับความเสียหายนี้?
- เกณฑ์คัดเลือกย้อนแย้ง – ประสบการณ์คนควบคุมงานแค่ 10%
• ผู้ออกแบบ = ให้น้ำหนักประสบการณ์ 30%
• ผู้ควบคุมงาน = ให้แค่ 10%
—The Publisher : ตำแหน่งที่ต้องคุมความปลอดภัย กลับให้น้ำหนักน้อยที่สุด คำถามคือ ตั้งใจออกแบบให้ใครได้เปรียบหรือเปล่า?
- คัดเลือกเอง–ตรวจรับไม่ได้เอง
• ช่วงคัดเลือก สตง.ใช้คนของตัวเองทั้งหมด
• พอถึงตอนตรวจรับงาน กลับบอกไม่มีความรู้ ให้โยธาช่วย
—The Publisher : เลือกเองได้ แต่รับรองเองไม่ได้ = รับผิดชอบจริงหรือเปล่า?
- บริษัทควบคุมงานรายได้ 0 บาท – แต่ได้งาน 74 ล้าน
• Lead firm ของกลุ่ม JV ไม่มีรายได้ในปีที่ได้รับงาน
• แต่ สตง. ให้คะแนนสูงสุด และเซ็นสัญญา
—The Publisher : บริษัทที่ขาดทุนมาต่อเนื่อง จะคุมงานตึกพันล้านได้อย่างไร?
- จ่ายเงินครบ 73.7 ล้าน แม้งานยังไม่เสร็จ – ให้ผู้รับเหมา “จ่ายเงินให้คนคุมงานตัวเอง”
• เงินจ่ายตามเดือน ไม่ได้อิงจาก performance
• พองานยืดเวลา กลับให้บริษัทก่อสร้าง (ITD+CR10) เป็นคนจ่ายเงินให้บริษัทควบคุมงาน
—The Publisher : เกิดคำถามใหญ่—ความเป็นกลางของคนคุมงานจะเหลืออยู่แค่ไหน?
⸻
ซากตึก คือหลักฐานแห่งความล้มเหลวเชิงระบบ
ตึกถล่มในทางกายภาพ…แต่สิ่งที่ “พังมาก่อน” คือระบบ
ระบบที่ออกแบบมาเพื่อให้คนที่มีอำนาจ เป็นทั้งกรรมการคัดเลือก และผู้ไม่ถูกตรวจสอบ
ระบบที่ให้คนของตัวเองเลือกผู้รับเหมา แต่โยนภาระการตรวจสอบให้หน่วยงานอื่นเมื่อเกิดปัญหา
ตึกสตง.ไม่ใช่แค่อนุสรณ์แห่งความสูญเสีย
แต่ยังเปิดโปงความฟอนเฟะของการใช้จ่ายงบประมาณ
ความไม่โปร่งใสที่ซ่อนอยู่ในองค์กรตรวจสอบ
ฉีกทึ้งความอ่อนด้อยทางความคิด…ให้สังคมได้เห็นอย่างชัดเจน
ซากปรักหักพังอาจไม่หลงเหลือร่องรอยให้เห็นอีก
สิ่งก่อสร้างใหม่ ๆ กำลังจะเข้ามาแทนที่
แต่สิ่งที่จะให้เกิดไม่ได้คือ…
การปกปิดความจริง และการไร้ผู้รับผิดชอบ
