ก่อนที่รัฐสภาจะพิจารณาร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญเพื่อเปิดทางให้มีสภาร่างรัฐธรรมนูญ (สสร.) มาจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ อดีตสมาชิกวุฒิสภา สมชาย แสวงการ ออกโรงเตือนสมาชิกสภาทั้ง 700 คนให้ทบทวนให้ดี โดยขอให้ย้อนกลับไปอ่านคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ที่ 4/2564 ลงวันที่ 11 มีนาคม 2564 กันอีกครั้งให้ชัดเจน
สาระสำคัญของคำวินิจฉัยนี้ชี้ว่า การแก้ไขรัฐธรรมนูญต้องอยู่ในกรอบของฉบับเดิมเท่านั้น และหากรัฐสภาต้องการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่แทนที่ฉบับปัจจุบัน ต้องให้ประชาชนออกเสียงประชามติเสียก่อน เพื่อขอความเห็นว่า สมควรให้มีรัฐธรรมนูญฉบับใหม่หรือไม่
“รัฐสภามีอำนาจแก้ไข แต่ไม่มีอำนาจยกเลิก”
ศาลรัฐธรรมนูญได้ตัดสินอย่างชัดเจนว่า รัฐสภามีอำนาจแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ แต่เป็นอำนาจที่ถูกจำกัดทั้งในรูปแบบ กระบวนการ และเนื้อหา กล่าวคือ การแก้ไขต้องอยู่ภายใต้ขอบเขตของรัฐธรรมนูญฉบับเดิม และต้องไม่กระทำการใดที่เป็นการล้มเลิกรัฐธรรมนูญทั้งหมด
การเสนอให้มีหมวดใหม่เพื่อให้ สสร. ทำหน้าที่ร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ เท่ากับเป็นการยกเลิก รัฐธรรมนูญ 2560 ซึ่งศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่ารัฐสภาไม่มีอำนาจทำได้เอง
“ก่อนเปลี่ยนรัฐธรรมนูญใหม่ ต้องผ่านประชามติสองรอบ”
หากรัฐสภาต้องการเดินหน้าให้มีรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ศาลระบุไว้ชัดว่า ต้องถามประชาชนก่อนเป็นอันดับแรก ว่าจะให้มีการร่างรัฐธรรมนูญใหม่หรือไม่ ซึ่งถือเป็นกระบวนการที่ยึดโยงกับอำนาจของประชาชนผู้เป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตยโดยแท้จริง
หากประชาชนเห็นชอบให้จัดทำรัฐธรรมนูญใหม่ กระบวนการร่างจึงสามารถเริ่มต้นได้ และเมื่อร่างเสร็จแล้ว ต้องนำกลับไปให้ประชาชนลงประชามติอีกครั้ง ว่าจะเห็นชอบกับร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่หรือไม่ ก่อนที่จะนำขึ้นทูลเกล้าฯ เพื่อประกาศใช้
“เกมการเมืองต้องไม่ทำให้รัฐธรรมนูญสะดุด”
สมชาย เตือนว่าสมาชิกสภาต้องตระหนักว่า คำวินิจฉัยนี้มีผลผูกพันรัฐสภา หากเดินหน้ารับรองร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญโดยไม่ดำเนินการตามแนวทางที่ศาลกำหนด อาจเกิดปัญหาทางกฎหมายร้ายแรงในอนาคต และที่สำคัญ อาจเป็นเหตุให้เกิดการตีความว่าเป็นการดำเนินการโดยมิชอบ นำไปสู่การยุบสภาหรือความเปลี่ยนแปลงทางการเมืองที่ไม่คาดคิด
“อ่านให้ดี ทบทวนให้รอบคอบก่อนลงมติ” คือคำเตือนที่อดีตสมาชิกวุฒิสภาฝากถึงผู้แทนทั้งหลาย เพราะหากพลาดไป อาจส่งผลให้ทั้งสภาต้องรับผิดชอบไปพร้อมกัน
“โปรดอ่านอีกครั้ง… ชัด ๆ ก่อนลงมติ”
เอกสารคำวินิจฉัยฉบับเต็มของศาลรัฐธรรมนูญ สามารถอ่านได้ที่ลิงก์นี้:
📌 อ่านคำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญที่ 4/2564
